
میناکاری هنر بسیار کهنی است که هزارهها را پشت سر گذاشته است. برخی تاریخ ابداع آن را به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت میدهند. عدهای هم آن را هنری ۵۰۰۰ ساله میدانند. هرکدام از روایات که درست باشد، چیزی از اهمیت این میراث گرانبها و مسئولیت ما در قبال حفظ و نگهداری آن کم نمیکند. مطالعات ثابت کرده که این هنر ابتدا در ایران شکل گرفته و سپس به سایر نقاط جهان نظیر بیزانس صادر شده است. نمونههایی از مینای مرصع بر روی شش انگشتر یافتشده در قبرس و همینطور بر روی مجسمهی مشهور زئوس در یونان باستان گزارش شده است. اما باز هم کارشناسان خاستگاه این هنر ارزشمند را در ایران و سرزمین پارس میدانند. در دورههای مختلفی از تاریخ ایران، نظیر هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، سلجوقیان، تیموریان و صفویان نمونههایی از این هنر اصیل گزارش یا کشف شده است.
امروزه این هنر بیشتر بر روی مس انجام میشود ولی میتوان بر روی طلا، نقره، سفال نیز آن را به عمل آورد. طلا و نقره تنها فلزاتی هستند که به هنگام ترکیب با مینا اکسید نمیشوند از اینرو امکان اجرای طرح همراه با جزئیات و با شباهت هر چه تمامتر بر روی مینا را ایجاد میکنند در حالی که میناهای مسی چنین کیفیتی را ندارند. میناکاری بر روی طلا و نقره هنر شکلگیری مینا بر روی آن از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک در مجاورت حرارت بالا (۷۵۰ تا ۸۵۰ درجه سانتی گراد) میباشد. که رنگها در طول زمان و بر اساس دما به وجود میآیند.
محصولات این هنر در بسیاری از نقاط ایران تولید میشوند؛ اما اصفهان کانون تولید میناکاری ایران بهشمار میرود و استادان برجسته ای در این زمینه را در خود جای دادهاست.میدان نقشجهان اصفهان، ویترینی کمنظیر از هنر میناکاری اصفهان است و میتوانید محصولات مختلف استادان هنرمند اصفهانی را در رنگها و طرحهای متعدد و متنوع مشاهده کنید. برای داشتن یادگاری گرانبها از اصفهان زیبا و حتی بردن سوغاتی برای عزیزانی که دوستشان دارید، هیچ انتخابی بهتر از ظروف مینا نخواهد بود.
تنوع محصولات مینا زیاد است و به طور کلی هر شیئی را که بتواند رنگهای مینا را بر روی خود بپذیرد، دربرمیگیرد. بشقاب، گلدان، کاسه، قدح، قابهای عکس، ظروف شربت خوری و چای خوری از جمله مهمترین اشیاء میناکاریشده هستند. اشیاء تزئینی نظیر جعبههای آرایش زنانه، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، قلیان، کمربند، حبابهای میناکاری، گلابپاش، آلبوم عکس، و غلاف خنجر و همینطور زیورآلاتی نظیر گوشواره، سینهریز، گلوبند، انگشتر و مدال نیز میتوانند در دستهبندی محصولات این هنر زیبا قرار گیرند.
به علاوه، تابلوهای مینا میتوانند با هنرهای دیگری نظیر طلاکاری، خاتمکاری، مینیاتور و جواهرسازی ترکیب شوند و آثار چشمگیری خلق کنند. یک کاربرد مقدس هم برای این هنر شگفتانگیز وجود دارد. درها، پنجرهها و ضریحهای اماکن متبرکه و مکانهای مذهبی شیعیان در کربلا و نجف و سامرا و مشهد و قم و حرم حضرت عبدالعظیم نیز ردی از هنر مینا را بر خود دارند.